Vĩnh biệt anh Thống


Ở đời, có nhiều người không cùng chung huyết thống, không chút liên hệ máu mủ nhưng lại thân thiết, gần gũi, đối xử tử tế với mình còn hơn cả những người họ hàng, ruột thịt! Đối với tôi, anh Thống là một trong những người ấy.

Được chị Lê báo hung tin anh Thống đột ngột qua đời, tôi đã cấp tốc đánh xe đi Valence phân ưu cùng tang quyến và ba ngày sau đó đã trở lại đưa tiễn anh Thống trong chuyến đi vĩnh hằng vào thứ Sáu 23 mars 2007.

Anh Thống sống chung trong gia đình chúng tôi từ thuở còn cơ hàn nơi đất Xiêng Khoảng; thời thế đổi thay, loạn lạc ập tới, anh theo gia đình chúng tôi dời xuống thủ đô Viêng Chăn tìm cách mưu sinh... Phương phi, cao lớn, anh Thống có tính vui vẻ, khoáng đạt khác người, đặc biệt là trước sau gì anh cũng lẩn quẩn bên cạnh gia đình chúng tôi, thậm chí đã có một thời gian dài cộng tác làm ăn với thầy mẹ tôi! Ngày anh cưới vợ, chính thầy tôi đứng ra làm chủ hôn, và khi anh chị ly hôn, gà trống khó đàng nuôi con, anh đã nhờ mẹ tôi cưu mang dạy dỗ giùm hai đứa con đang còn non dại...
Tháng Tư 75, gia đình chúng tôi một lần nữa dắt díu nhau chạy loạn, được cắt đi định cư tại Metz, một thành phố giá lạnh thuộc miền Đông Bắc Pháp... Anh Thống cùng bầu đoàn thê tử nằm trong trại tỵ nạn Thái Lan một thời gian thì được nhận cho đi định cư tại thành phố Valence. Hai gia đình xa nhau kể từ đó. Nhưng chỉ xa cách về mặt không gian thôi, chứ còn tình cảm thì hầu như chẳng chút nào suy xuyển, ngược lại là khác!
Khỏi nói ai cũng biết là những bước đầu tỵ nạn trong một xã hội mới lạ với nếp sống nhiều khi quái đản thập phần khó khăn. Thần kinh căng thẳng đến tột độ, thầy tôi đã sớm ra đi vĩnh viễn không đầy hai tháng sau khi đặt chân lên đất Pháp. Từ đó đến nay đã hơn 30 năm, không lần nào anh Thống quên ngày giỗ kỵ của thầy. Mấy năm đầu anh còn đủ sức vượt đường xa, mò lên tận Metz để tưởng niệm đến người anh-người thầy đã quá cố, nhưng dần dà vì sức khỏe yếu kém, anh chỉ biên thư chia buồn, không quên kèm một ngân phiếu để "mua chút nhang thắp hộ anh"...

Anh em chúng tôi ai ai cũng quý mến anh Thống, gặp cơ hội thuận tiện là ghé thăm anh chị ít thì dăm ba tiếng, nhiều thì hai ba đêm... Sang Tây, tính tình anh Thống còn tếu hơn hồi còn ở bên Lào. Anh ưa kể chuyện tiếu lâm, những chuyện khôi hài kiểu "con chồn lùi", "cái lò mái tôn" qua giọng kể độc đáo của anh đã cho chúng tôi nhiều trận cười nứt bụng!
Mẹ tôi cũng rất thương rất mến con người đầy tình đầy nghĩa này; thời sinh tiền, mẹ vẫn thường bảo mấy đứa chở xuống Valence thăm anh. Nhìn hai chị em đầu bạc thếch ngồi bên tách trà ôn lại chuyện cũ thuở xưa thấy thương lắm!
Hai năm trước, mẹ tôi đột ngột qua đời ở tuổi 80. Anh Thống tuy đã già yếu bệnh tật vẫn xung phong vượt đường xa đến tiễn bà chị tinh thần lần cuối! Anh đã thức gần trắng đêm để tỉ mỉ may cho đám anh em mồ côi chúng tôi những vành khăn tang, rồi căn dặn chúng tôi đừng bao giờ quên anh vào những ngày giỗ của thầy, của mẹ...

Tối hôm nọ đi làm về, chưa kịp dùng cơm thì chị Lê gọi phôn. Nơi đầu dây, chị nén xúc cảm báo tin anh Thống đã qua đời!!! Anh ra đi mà chẳng có dấu hiệu chi báo trước: chị bảo rằng anh mới đánh xong canh bạc thường nhựt, bạn bè ra về chưa đầy 5 phút thì nghe tiếng anh té trong phòng. 10 phút sau cấp cứu đến nhà phán rằng hết phương cứu chữa: tim anh nó mệt mỏi quá rồi! Son coeur a laché!
Nhớ lại chừng 5, 6 năm trước, hay tin anh nhập viện để mổ tim, anh em chúng tôi đã tức tốc bay xuống thăm anh. Trên giường bệnh anh vẫn còn pha trò: "Tưởng là đi rồi thế mà đến cửa địa ngục thì bị Diêm Vương từ chối không nhận, trả lại pát-po, đành phải tiếp tục sống vậy!" Lần này thì anh Thống đi thật rồi! Nhưng tôi chắc rằng một con người tình nghĩa như anh thì thể nào Diêm Vương cũng đuổi lên thiên đàng, ngồi dưới chân Chúa chẳng sai!
Cuối tháng Hai vừa qua, anh em chúng tôi đi Limoges đưa tang ông bác, anh ruột của mẹ. Mối sầu chưa nguôi, đang soạn sửa tinh thần cho buổi lễ 49 ngày của bác thì nay lại lãnh thêm một đòn làm tất cả tối tăm mặt mũi... Sau ông bác, anh Thống là nhân vật thuộc thế hệ thầy mẹ mà chúng tôi quý trọng nhất lìa bỏ cõi trần.

Thứ Sáu 23 mars 2007, thánh lễ tại nhà thờ Sainte Claire, Valence được cử hành trong không khí thật trang nghiêm với sự chứng giám đông đảo thân quyến, bằng hữu xa gần đến từ Paris, Grenoble, Lyon..., có cả Thượng Tọa Thích Tánh Thiệt (chùa Thiện Minh, Lyon).
Linh mục Nguyễn Văn Sinh với sự phụ tá của hai ông cố người Pháp đã tuyên dương anh Thống là một nhân vật đầy từ tâm, luôn luôn sẵn sàng hành thiện, giúp đỡ người đồng hương. Anh Văn Tấn Viễn đã có một bài truy điệu bằng cả tiếng Việt và tiếng Pháp nhắc lại mối giây bằng hữu thắt chặt hai người từ thưở tạm cư trong trại tỵ nạn Thái Lan. Anh Viễn cũng có nhắc nhiều đến anh Thống, con người hết lòng vì gia đình vợ con với một tinh thần đoàn kết, tương trợ rất cao đối với cộng đồng, một mối thâm tình rất nặng đối với bạn bè. Thái, một trong 6 người con của anh Thống, được gia đình cử lên đọc đôi lời bằng tiếng Pháp gửi đến người cha, đại ý cám ơn cha đã dạy cho các con nhiều bài học nhớ đời, trong đó đáng kể hơn hết là bài học thương người... Tôi hân hạnh được giao trách vụ phiên dịch cho Thái và tiện dịp đã đại diện toàn thể gia đình họ Lê ngỏ vài lời đặc biệt tiễn chào anh Thống trong chuyến đi về dưới chân Chúa.

Là một người vui tính, tốt bụng, giao thiệp rộng rãi, anh ra đi là cả một sự mất mát to lớn đối với vợ con gia đình nói riêng và bằng hữu, cộng động người Việt nói chung. Anh Thống hiện tại đang an nghỉ tại nghĩa trang Valence.
Xin kính chào vĩnh biệt anh.
 

Dung Montpellier